Bệnh chân tay miệng

• Bệnh tay chân miệng (hand, foot and mouth disease) là bệnh do virus thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bệnh gây sốt và tổn thương da niêm mạc dạng bọng nước ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông và/hoặc cơ quan sinh dục.

Triệu chứng lâm sàng

• Bệnh khởi phát với các triệu chứng sốt, chán ăn, mệt mỏi và thường kèm đau họng.
• 1-2 ngày sau khi sốt bắt đầu xuất hiện các bọng nước nhỏ màu đỏ trong miệng, sau này các bọng nước vỡ để lại các vết loét. Các bọng nước thường xuất hiện ở lưỡi, lợi và mặt trong má
• 1-2 ngày tiếp theo xuất hiện các nốt nhỏ màu đỏ trên da. Chúng thường ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông và/hoặc cơ quan sinh dục.

Nguyên nhân

• Bệnh tay- chân -miệng do nhóm Enterovirus gây ra bao gồm: Polioviruses, Coxsackieviruses, Echoviruses và Enteroviruses. Trong đó Coxsackievirus A16 là nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất.

Lây truyền

• Bệnh tay-chân-miệng lây từ người sang người qua sự tiếp xúc trực tiếp với người mang Virus gây bệnh. Bệnh này không truyền từ động vật sang người.

Chẩn đoán

• Bệnh tay chân miệng chủ yếu được chẩn đoán dựa trên lâm sàng bao gồm: tuổi của bệnh nhân, các triệu chứng do bệnh nhân và cha mẹ cung cấp, sự xuất hiện các bọng nước ở da và niêm mạc
• Mẫu bệnh phẩm từ họng hoặc phân có thể gửi đến các phòng xét nghiệm để xác định chủng Enterovirus nào gây bệnh. Tuy nhiên sẽ mất 2 – 4 tuần để có kết quả vì vậy bác sĩ thường không chỉ định xét nghiệm này.

Điều trị

• Không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh tay chân miệng
• Điều trị triệu chứng, giảm đau và giảm sốt cho bệnh nhân: dùng thuốc hạ sốt nếu có sốt, giảm đau với liều chuẩn Acetaminophen hoặc Ibuprofen hoặc dung dịch nước súc miệng/xịt miệng có tác dụng giảm đau.
• Đảm bảo cung cấp dịch đầy đủ tránh mất nước (bù nước đường uống, đường tĩnh mạch).
• Chống viêm tại chỗ, nâng cao thể trạng

Phòng bệnh

• Giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng (nhất là sau khi thực hiện các thao tác tiếp xúc với trẻ).
• Rửa sạch đồ chơi, vật dụng, sàn nhà.

–  Cách ly trẻ bệnh trong tuần lễ đầu tiên.

•    –  Hiện chưa có vaccine đặc hiệu chống lại các Enteroviruses gây bệnh tay chân miệng.

TS.BSNT Võ Trương Như Ngọc

BS Nguyễn Việt Anh